دانلود مقاله كار و كوشش در اسلام

دسته بندي : مقاله » مقالات فارسی مختلف
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 15 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏كار و كوشش در اسلام
(1176 ‏كلمه مجموعاً در اين متن موجود است)
(942 ‏بار خوانده شده است)  
‏كار و كوشش در اسلام
‏گردآوري و نگارش: سوسن مسچي
86/4/28
‏در اسلام به مسئله كار و كوشش اهميت ‏بسيار داده شده و يكي از اركان بزرگ سعادت بشر، در اين جهان و جهان آينده بشمار ‏آمده است.
‏قرآن كريم در متجاوز از هشتاد آيه، شرط سعادت و نيكبختي انسان و دست ‏يافتن او به بهشت را دو چيز ميداند:
1‏ـ ايمان.
2‏ـ كار شايسته ((عمل صالح)).
‏دانشمندان در تعريف كار سخناني گفته اند ولي عرف مردم كار را چنين تعريف ‏ميكنند؛
‏كار عبارت از هر چيزي است كه احتياج بصرف وقت و تحمّل زحمت براي نيل ‏بمقصد و هدفي داشته باشد.
‏بنابراين هر عملي كه براي رسيدن به هدفي از انسان سر ‏زند عرف آنرا كار مي نامد.
‏مهندسي كه براي تهيه نقشه ساختماني خطوطي روي كاغذ ‏ترسيم ميكند، او هم كار مي كند. نقّاشي كه با صرف وقت و استمداد از فكر خود، مناظري ‏از طبيعت در روي تابلوئي منعكس مي كند او هم كاري انجام مي دهد، نگهباني كه كنار ‏خيابان برابر ساختماني ايستاده و فقط نگاه و مراقبت ميكند، او نيز بكاري مشغول است.
‏اين قبيل افراد را جامعه بيكار نمي خواند و همه اين اعمال را كار مي داند اما ‏كسي را كه بدون داشتن هدف و مقصدي در پياده رو خيابان قدم ميزند يا كسي را كه قلم ‏بدست گرفته و بدون هدف، كاغذي را خط خط مي كند، بيكار مي نامد، و اين قدم زدنهاي ‏تفريحي و خط كشي هاي تفنّني را كار نمي شناسد.
‏با توجه به مثالهاي بالا، دانسته ‏ميشود كه جامعه، كار را منحصر به فعاليت هاي جسمي و تلاشهاي مادي نمي داند. مثلا ‏كسيكه در دادگاه به يك واقعيّتي اعتراف كند كه به خودش زبان وارد شود ولي حقّي به ‏صاحبش برسد، جامعه مي گويد كار بزرگي كرده است.
‏استادي كه براي دانشجويان تدريس ‏مي كند، يا خطيب و واعظي كه براي ارشاد مردم سخنراني ميكند، فقط حرف مي زند، اما ‏جامعه او را بيكار نمي داند بلكه اين تدريس و سخنراني را كاري ارزنده به حساب مي ‏آورد.
‏در سخنان رهبران عاليقدر اسلام آنقدر بكار و كوشش توصيه و تاكيد شده است ‏كه بالاتر از آن ممكن نيست.
‏علي بن موسي الرضا هشتمين پيشواي اسلام كار را از ‏جهاد در راه خدا بالاتر مي‌داند و مىگويد:
‏پاداش و اجر كسي كه براي تامين مخارج ‏زندگي خود و عائله اش تلاش و كوشش مي كند و روزي خود را از فضل خداوند، در پرتو كار ‏و كوشش مي جويد، از پاداش كسي كه در راه خدا جهاد مي كند، بيشتر است.1
‏اسلام، ‏با سستي و تنبلي و بيكاري، جداً مبارزه كرده و بيكاري را عامل بدبختي و سيه روزي مي ‏داند.
‏امام ششم، حضرت صادق عليه السلام، از حال عمر بن مسلم پرسش فرمود. بعرض ‏رساندند كه او كمر به عبادت بسته و دست از كار و تجارت كشيده و تمام ساعات خود را ‏به عبادت مي گذراند.
‏امام عليه اسلام از اين خبر، ناراحت شد و فرمود: واي بر او ‏آيا نمي داند كه هر كس دنبال كار نرود دعايش در پيشگاه خداوند مستجاب نمي شود؟!
‏سپس امام اينطور به سخن خود ادامه داد:
‏جمعي از اصحاب رسول خدا (ص) وقتي ‏اين آيه را شنيدند كه:
‏و من يتق الله يجعل له محرجا و يرزقه مِن حيث لا يحتسب ((‏سوره طلاق آيه دوم))
‏كسي كه تقوي و پرهيزكاري پيشه كند خدا دري بروي او مي ‏گشايد و روزي او را از جائيكه گمان نداشته مي رساند. دست از كار و كوشش برداشتند و ‏در بروي خود بستند و به عبادت پرداختند و با خود گفتند ديگر احتياجي به كسب و كار ‏نداريم.2
‏رسول خدا از عمل آنها اطلاع يافت و باحضار آنان فرمان داد چون حاضر ‏شدند فرمود چرا از كار و كوشش دست كشيده ايد و تنها به عبادت اكتفا كرده ايد؟! ‏گفتند خداوند ضامن شده روزي ما را بدهد ما هم از كار صرف نظر كرديم و به عبادت ‏پرداختيم.
‏رسول اكرم (ص) آنها را توبيخ و سرزنش كرد و فرمود: هر كس چنين روشي ‏در پيش گيرد و از فعاليت و كار، شانه خالي كند دعايش مستجاب نخواهد شد.
‏بر شما ‏لازم است كار كنيد و روزي خود را در سايه تلاش و كوشش با استمداد از ذات لايزال ‏خداوند بدست آوريد.
‏در بياني ديگر پيامبر اسلام فرمود:
‏ان اطيب ما اكل ‏الرجل من كسبه ((الراعي و الرعيه))
‏پاكيزه ترين غذائي كه انسان مي خورد غذائي ‏است كه با كار و كوشش خودش بدست آورده باشد.
‏با اينكه اسلام عبادت و توجه به ‏خداوند و عرض عبوديّت در پيشگاه او را جزء وظايف قطعي و اجتناب ناپذير هر فردي مي ‏داند، با اين روش كه كسي تمام وقت خود را صرف عبادت كند و از كوشش هاي لازم امتناع ‏ورزد سخت مخالف است.
‏علاء بن زياد حارثي يكي از سرداران متمكّن علي عليه السلام ‏بيمار بود روزي آن حضرت به عبادتش رفت خانه او مجلل و وسيع بود. علي(ع) به او ‏فرمود: چه خوب بود چنين خانه‌اي در سراي آخرت ميداشتي كه ابدي و جاودان در اختيار ‏تو بود. حالا هم اگر در اين خانه، مستمندان و بيچارگان را مهمان كني و خويشان خود ‏را پذيرائي و اكرام نمائي و حقوق واجب خداوندي را به صاحبانش برساني، خداوند چنين ‏خانه اي در سراي آخرت هم به تو ارزاني خواهد داشت.
‏علاء بن زياد در حاليكه ‏قيافه ي شخصي مطيع به خود گرفته و نسبت به دستورات امام عليه السلام اظهار انقياد ‏مي كرد گفت:
‏يا اميرالمومنين! از روش برادرم عاصم بن زياد به شما شكوه مي كنم. ‏امام پرسيد: مگر او چه كرده است؟! گفت: او جامه اي كهنه و ژنده پوشيده و دست از كار ‏و فعاليت و امور زندگي كشيده و به عبادت پرداخته است.
‏امام فرمود: او را نزد من ‏آوريد.
‏وقتي عاصم بن زياد حاضر شد، به او فرمود: اي دشمن جان خويش! شيطان، ترا ‏به حيرت و سرگرداني كشانيده است. چرا به زن و فرزندت رحم نكردي و اين راه غلط را در ‏پيش گرفتي؟!
‏آيا تو فكر ميكني كه خداوند، نعمتهاي پاكيزه خود را بر تو حلال ‏كرده ولي دوست ندارد كه تو از آن استفاده كني!
‏عاصم گفت يا اميرالمومنين! من در ‏پوشيدن لباس زبر و خشن و استفاده از خوراكي هاي سخت، از شما پيروي كرده ام.
‏امام فرمود: واي بر تو! من مانند تو نيستم و تو وظيفه اي همچون وظيفه من نداري.
‏خداوند بر پيشوايان و امامان بر حق، واجب كرده كه زندگي خود را با زندگي طبقات ‏ضعيف و فقير، مساوي قرار دهند، تا فقر و تهي دستي، فقيران را ناراحت و پريشان حال ‏نسازد.1
‏با توجه به داستان فوق، بر ما روشن مي‌شود كه هر مسلماني، در هر شرايطي ‏باشد، اگر چه از نظر مادي، متمكن و بي نياز باشد، حق ندارد از كار و كوشش دست بكشد ‏و وجودش در جامعه بي اثر گردد
.
‏بررسي ‏ساختار كار در نظام اسلامي
‏نقش دولت در ايجاد شغل
‏دولتها و حكومت هايي كه در طول تاريخ در ‏ايران به وجود آمده اند متناسب با قدرت و وسعت حكومت داراي تشكيلات بوده و از وجود ‏افراد مشخص و معيني جهت انجام امور گوناگون استفاده نموده اند به نحوي كه در سير ‏تاريخ به طبقه بندي خام و كلي نظير موبدان، كشاورزان، بازرگانان و جنگجويان روبرو ‏مي شويم .
‏شغل و كار در تشكيلات نظام اداري از مهمترين مباحثي است كه همواره با ‏ديگر ابعاد نظام اداري همچون: آموزش، انتصاب، ارزشيابي و پرداخت حقوق و دستمزد در ‏ارتباط بوده و مي تواند نقش اساسي و مؤثري در پيشبرد طرحها و برنامه هاي نظام اداري ‏ايفا نمايد.
‏از طرف ديگر با توجه به پيوستگي بين شغل و شاغل در سازمانهاي دولتي ‏و غيردولتي مي توان گفت:
‏شغل عبارت است از مجموعه اعمال و فعاليت هايي كه هر فرد ‏در زندگي به منظور تأمين يك رشته اهداف مادي و معنوي به طور مداوم در پيش مي گيرد ‏كه اين تعريف در مشاغل دولتي هم صادق است زيرا شغل دولتي در واقع مجموعه اعمال و ‏رفتاري است كه از طرف دولت به عهده شاغل واگذار مي گردد.
‏بيان معني و ‏مفهوم شغل
‏شغل در لغت به معني به كار و داشتن، كسب و كار، حرفه و كاري ‏كه شخص در زندگي براي خود انتخاب كرده است.
‏شغل در دو معني عام و خاص به كار مي ‏رود:
‏معني عام: عبارت است از آن چيزي كه مايه مشغوليت انسان مي شود خواه در ‏اعمال دنيوي باشد يا اخروي.
‏معني خاص: عبارت است از نوع كار و حرفه اي كه انسان ‏در زندگي براي خود انتخاب كرده است اعم از يدي، فكري، احساسي و عاطفي.
‏ارزش و ‏جايگاه كار در اسلام: در مكتب حيات بخش اسلام كار و شغل داراي ارزش و اهميت ويژه اي ‏بوده و از هر فردي به اندازه وسع و توانايي اش خواسته شده كه به منظور رفع نيازهاي ‏زندگاني و همچنين نيازمندي هاي جامعه اش در جهت كسب و كار سودمند كه شارع مقدس ‏اسلام آنرا پذيرفته باشد تلاش كند.
‏نقش دولت در ايجاد كار و شغل: بشر موجودي است ‏اجتماعي و نيازمند، پس بناچار مي بايست جهت رفع نيازمندي اعم مادي و معنوي از شغل و ‏حرفه اي برخوردار باشد تا هم بتواند نيازمندي زندگي خود را برطرف سازد و هم در رشد ‏و خودكفايي جامعه مثمر ثمر واقع شود و در اين راستا دولت وظيفه دارد وسايل و ‏امكانات لازم كار را در اختيار صاحبان حرفه و مشاغل قرار دهد تا هر كسي به ميزان ‏توانايي و نوع استعدادش كار و شغل مورد علاقه خود را انتخاب نمايد خواه ايجاد اين ‏برنامه ها در ارتباط با مشاغل دولتي و يا غيردولتي باشد. بهر صورت بر دولت است در ‏ارتباط با اين امر مهم و حياتي چاره انديشي كند تا از بين رفتن نيروي خلاق و فعال ‏جامعه ممانعت به عمل آيد زيرا كار و شغل مي تواند در به حركت درآوردن چرخهاي ‏اقتصادي و ديگر ابعاد مانند بعد فرهنگي و اجتماعي و اخلاقي و تحكيم پايه هاي اساسي ‏جامعه نقش بسزايي را ايفا نمايد. در اصل چهل و سوم قانون اساسي بند دوم آمده است: ‏تأمين شرايط و امكانات كار به منظور رسيدن به اشتغال كامل و قرار دادن وسايل كار در ‏اختيار همه كساني كه قادر به كارند ولي وسايل كار در اختيار ندارند «در شكل شركت ‏تعاوني، از راه وام بدون بهره يا هر راه مشروع ديگر» كه نه به تمركز و تداول ثروت ‏در دست افراد و گروه خاصي منتهي شود و نه دولت را به صورت يك كارفرماي بزرگ مطلق ‏درآورد ، وظيفه دولت است .
‏اين اقدام بايد با رعايت ضرورت هاي حاكم بر برنامه ‏ريزي عمومي اقتصاد كشور در هر يك از مراحل رشد صورت گيرد و در بند نهم همين اصل بر ‏افزايش توليدات كشاورزي، دامي و صنعتي كه نيازهاي عمومي را تأمين كند و كشور را به ‏مرحله خودكفايي برساند و از وابستگي برهاند تاكيد نموده است.
‏ساختار نهايي شغل
‏در ساختار نهايي شغل پاسخ به ‏سؤالات زير اطلاعات مورد نياز را براي تجزيه شغل تأمين مي كند:
1- ‏چه ‏كاري انجام مي شود؟
‏با مشخص شدن نوع و ماهيت كار، فعاليت هاي مكرر جسمي ‏لازم براي كار تعيين مي شود ممكن است كارمند به طرح ريزي يا محاسبه ذهني بپردازد و ‏يا عمليات ديگران را رهبري، هدايت و كنترل كند يا كوشش او صورت فيزيكي داشته باشد ‏مانند كارگري كه مواد را جابجا مي كند و اشيا را در محلي روي هم قرار مي دهد كه اين ‏كار موجب كاهش قواي بدني و ايجاد خستگي مي شود.
‏در بعضي موارد مستخدمان براي ‏انجام وظايف و تكاليف سازماني همزمان از قواي ذهني و بدني خود استفاده مي